Hồ nước và lời dạy của Đức Phật về việc tránh nóng vội kẻo xôi hỏng bỏng không
(Xemsomenh.com) Trong cuộc sống, có những lúc ta nóng vội muốn đạt được kết quả ngay lập tức, không đủ kiên nhẫn để chờ đợi hay suy xét thấu đáo. Điều này đôi khi dẫn đến những hậu quả không mong muốn, thậm chí khiến công sức của ta "xôi hỏng bỏng không". Đức Phật đã từng dùng hình ảnh hồ nước để giảng giải về tầm quan trọng của sự điềm tĩnh, nhắc nhở chúng ta rằng "nước đục không thể trong ngay tức khắc, mà cần thời gian để lắng xuống." Cũng giống như vậy, mọi việc trên đời đều cần có quá trình, có thời điểm chín muồi mới có thể gặt hái được kết quả tốt đẹp.
Hình ảnh hồ nước trong lời dạy của Đức Phật là một ẩn dụ vô cùng sinh động. Khi ta nóng giận, hấp tấp, giống như khuấy động mặt nước, càng cố làm mọi thứ theo ý mình một cách vội vã, càng khiến tình thế rối ren hơn. Ngược lại, khi biết giữ lòng bình tĩnh, sáng suốt, giống như mặt hồ tĩnh lặng, nước tự khắc sẽ trong trở lại, mọi vấn đề sẽ dần dần được sáng tỏ.
Bài học này không chỉ đúng trong cách chúng ta giải quyết vấn đề, mà còn áp dụng trong mọi khía cạnh của cuộc sống – từ công việc, tình cảm cho đến tu tập tâm linh. Sự kiên nhẫn không chỉ giúp ta đạt được mục tiêu mà còn giúp ta trưởng thành hơn, sáng suốt hơn, không bị cuốn theo những cảm xúc nhất thời.
Hãy cùng chiêm nghiệm lời dạy của Đức Phật, để từ đó học cách kiểm soát cảm xúc, không nóng vội mà đánh mất cơ hội, không vì hấp tấp mà khiến mọi chuyện trở nên tồi tệ hơn. Bởi lẽ, chỉ khi biết chờ đợi, ta mới có thể nhìn thấy được vẻ đẹp thực sự của cuộc sống.
Hồ nước và lời dạy của Đức Phật
Trên đường di chuyển cùng các đệ tử của mình từ làng này sang làng khác, Đức Phật thấm mệt và khát nước. Khi gặp một giếng nước trên đường, Ngài đã cùng đệ tử chọn dừng chân ở đây để nghỉ lại trước khi lấy sức đi tiếp. Ngài đang khát nên nhờ một đệ tử đi lấy nước dưới hồ cạnh đó để uống. Vị đệ tử này vâng lời và tới gần chỗ hồ nước. Nhưng không may đúng lúc này có rất nhiều người đang cùng nhau giặt quần áo ở hồ. Một lúc sau, cậu đệ tử còn nhìn thấy cả một chiếc xe bò còn băng qua hồ nên nước trong hồ trở nên đục ngầu và nhìn rất bẩn, không thể nào có thể dùng để uống được.
Đệ tử của Đức Phật chứng kiến cảnh này nên thầm nghĩ: “Không thể đưa cho Đức Phật đồ uống bẩn như thế này được". Nghĩ là làm, cậu đệ tử quay trở lại nơi cả đoàn đang nghỉ ngơi và thưa: "Thưa Ngài, nước trong hồ đang rất bẩn và đục nên con nghĩ Ngài không uống được đâu ạ".
Đức Phật từ tốn trả lời: "Vậy thì chúng ta hãy nghỉ ngơi ở dưới lùm cây này thêm chút nữa xem sao". Sau khoảng nửa tiếng đồng hồ, Đức Phật lại yêu cầu người đệ tử ban nãy quay lại hồ và lấy nước về uống. Người đệ tử tuân lệnh và lập tức chạy lại chỗ hồ nước. Cảnh tưởng ban nãy đã không còn nữa, khi không còn ai ở gần hồ thì nước đã lại sạch sẽ và trong veo. Bùn bẩn đã lắng xuống đáy hồ và nước đó hoàn toàn có thể uống được. Anh ta múc nước vào bình rồi mang lại chỗ Đức Phật, Ngài liền đón bình nước và nhìn vào nước trong bình, sau đó nhìn vào người đệ tử và nói: “Các con hãy nhìn xem, nếu các con cứ để nước yên bình ở đó thì bùn sẽ tự lắng xuống. Con sẽ có nước sạch để uống mà không cần đến bất cứ nỗ lực hay khó khăn nào cả”.
Hãy xem tâm trí ta cũng như mặt hồ
"Đừng bao giờ vội vàng; làm mọi thứ lặng lẽ với tâm thế bình tĩnh. Đừng đánh mất sự bình yên trong tâm hồn vì bất cứ điều gì, ngay cả khi cả thế giới của bạn sụp đổ."
Giám mục Francis de Sales
Hồ có lúc trong lúc đục
Qua việc lấy nước ở chiếc hồ kia, Đức Phật muốn cho cậu học trò của mình một bài học về sự kiên nhẫn cần thiết khi đợi hỗ tĩnh lại mới có được nước trong để uống. Trong cuộc sống cũng vậy, tâm trí của bạn cũng như hồ nước kia có khi bình lặng có khi dậy sóng nên nước có lúc trong, lúc đục là chuyện đương nhiên vậy. Nhưng điều quan trọng là chính ta phải nhận diện được khi nó đang xáo trộn để kiên trì đợi tới khi tĩnh lại thì lòng ta mới yên.
Thế nên khi gặp việc bất như ý có một số người rất nóng vội, chỉ vì một chút việc nhỏ mà nổi trận lôi đình, hoặc bởi một câu nói không hợp ý mà buông lời nhục mạ. Có thể liên hệ hình ảnh này với nước trong hồ bị khuấy động và đục ngầu. Ngược lại, một vài người khác có tâm tĩnh hơn thì mỗi ngày đều dùng tâm thái bình tĩnh để xử lý vấn đề, không sợ hãi trước vinh nhục cũng giống như hồ nước tĩnh lặng, cặn bẩn đã rơi sâu xuống đáy nên nước vẫn trong veo.
Người gặp chút sóng gió tâm đã loạn động, bị tổn thương đã muốn tự tử, khi bị phản bội sẽ cảm thấy căm phẫn,... có thể ta xem đó là tâm lý bình thường nhưng đều là biểu hiện của định lực không cao và cũng là kết quả của việc tu dưỡng chưa đủ.
Học cách để tĩnh tâm
Hãy học hạnh của Đức Phật khi Phật bị vu khống tội tà dâm và giết người nhưng Ngài vẫn tĩnh lặng như tờ, xem như không có chuyện gì xảy ra. Vội vàng ta đâu có được gì ngoài việc thỏa mã cái tâm đang khuấy động ta ngay lúc đó, nhưng sau khi nhìn lại ta thường cảm thấy hối hận về những quyết định tức thời có phần ngu ngốc và thiếu lý trí. Vậy nên, chi bằng nhận diện nó là không tốt và học cách để "luyện" cho mình tĩnh tâm từ bây giờ. Đơn giản thôi, khi tâm trí bị khuấy động, đừng để ý tới ngoại cảnh, hãy quan sát suy nghĩ, cảm xúc của mình, sau đó hãy để cho nó được nghỉ ngơi. Hãy dành chút thời gian không suy nghĩ gì. Càng tìm cách để giải thích, xử lý vấn đề thì càng rối thêm mà thôi. Hãy tin rằng, tâm trí sẽ tự ổn định theo cách riêng của nó, khi tâm trí bình yên như hồ nước phẳng lặng, tự khắc mọi chuyện sẽ được giải quyết, chẳng nên dùng một chút nỗ lực nào trong đó làm gì.
Tâm ta thường khó có thể tĩnh lặng khi đuổi theo những ham muốn, mà phàm là người ít ai trong cuộc đời này sống không tham muốn.
Tham muốn và mong muốn khác nhau ở chỗ đó, một đàng muốn cho bằng được, nếu không được thì nổi giận, oán hờn, tìm cách trả đũa và quyết tâm chiếm đoạt cho mình nên bất chấp luân thường đạo lý, có khi cũng phải giết người để thỏa mãn lòng tham muốn.
Thậm chí cả khi thành công, ta vui sướng thì vẫn là lúc tâm trí đang xáo trộn chứ không hẳn đó là việc đáng mừng. Thực ra, cuộc sống thành bại đan xen, được mất vô cùng, tâm người nếu vui buồn như những con sóng thì sẽ mệt mỏi không nguôi. Cho nên, dù vui hay buồn thì cuối cùng tâm tĩnh như nước mới là cảnh giới tinh thần cao thượng trong cuộc đời.
