Lời Phật dạy về ghen tuông: Chớ vội trách người hãy trách mình trước tiên
Trong cuộc sống, ghen tuông là một cảm xúc tự nhiên mà ai trong chúng ta cũng có thể trải qua, nhưng nếu không kiểm soát, nó có thể trở thành một con dao hai lưỡi, gây tổn thương không chỉ cho người khác mà còn cho chính bản thân mình. Đức Phật, với trí tuệ vô biên, đã chỉ dạy về những cảm xúc tiêu cực này, đặc biệt là ghen tuông, và cảnh báo rằng chính chúng ta, chứ không phải đối phương hay hoàn cảnh, là nguồn gốc của những đau khổ mà mình phải gánh chịu. Ghen tuông không chỉ là một cảm xúc thoáng qua mà còn là một hạt giống, khi được nuôi dưỡng, sẽ sinh ra những hành động không thiện lành, từ đó gieo mầm cho những tội lỗi và dẫn đến những quả báo không tốt trong tương lai.
Ngày nay, chúng ta có thể dễ dàng chứng kiến những trận ghen tuông ồn ào, từ những vụ xô xát ngoài đời cho đến những câu chuyện xấu xí được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội. Đám đông, với những lời bình luận thiếu suy nghĩ và sự thiếu thấu hiểu, thường góp phần làm tình hình trở nên tồi tệ hơn. Những người ngoài cuộc có thể không hiểu rõ hết sự tình, nhưng lại dễ dàng đưa ra những phán xét, khiến cho mối quan hệ vốn dĩ đã căng thẳng lại càng thêm khổ đau. Khi ghen tuông chiếm lấy tâm trí, chúng ta không còn sáng suốt để nhìn nhận vấn đề một cách đúng đắn, mà thay vào đó, dễ dàng rơi vào những suy nghĩ tiêu cực, đẩy chúng ta xa hơn khỏi con đường hạnh phúc và giải thoát.
Đức Phật dạy rằng, muốn vượt qua ghen tuông, trước tiên chúng ta phải quay về với bản thân, nhìn nhận lại nội tâm của mình. Ghen tuông xuất phát từ lòng tham và sự vô minh, và chính ta phải tu tâm, điều chỉnh lại tư duy và hành động của mình để không bị những cảm xúc tiêu cực này chi phối. Khi hiểu rõ được bản chất của ghen tuông, chúng ta sẽ có thể giải thoát chính mình khỏi sự trói buộc của nó và hướng tới cuộc sống an lạc, bình yên.
Khái niệm ghen tuông
Nhiều người cho rằng ghen tuông là biểu hiện của tình yêu. Thực ra cách hiểu này không hoàn toàn sai và cũng không hoàn toàn đúng. Quan trọng là "liều lượng" ghen như thế nào. Cái gì làm quá cũng trở thành sai trái khiến người ta không còn khả năng kiểm soát hành vi, để rồi dễ dàng hành xử tệ hại, và biện minh hành động đó được bọc lót bởi hai chữ “tình yêu”. Theo quan niệm Phật giáo, ghen là một trong vô số biểu hiện của tâm xấu, nó mang ý nghĩa nội hàm. Là khi ta chẳng kiểm soát được tâm mình, để chúng phát tác ra ngoài bằng những hành động hung dữ, lời nói tổn thương.
Nguyên nhân sâu xa của việc ghen tuông
Người ta hay biện hộ cho sự ghen tuông là vì yêu, không yêu thì không ghen. Thế nhưng, bản chất của thương yêu là phải có tính đồng nhất khi đó niềm vui của người này cũng là của người kia. Khi hai người là một thì đó mới đích thực là tình yêu lứa đôi.
Xem thêm: Lời Phật dạy về tình yêu: Hiểu để sống và yêu trọn vẹn một đời
Tính cách và lý tưởng sống của chúng ta về cơ bản khác nhau. Bởi họ có gia đình, bạn bè, tập quán, kiến thức, nhận xét, cảm xúc, sở thích và cả lý tưởng của riêng họ. Ta muốn thương yêu thì chỉ nên tham dự vào cuộc đời của họ, chấp nhận và giúp đỡ, chứ không phải tìm cách đẩy cuộc đời của họ ra để đặt cuộc đời của ta vào và muốn làm chủ.
Dĩ nhiên trong tâm ai cũng có chứa hạt mầm ích kỷ, và đời sống hôn nhân phải có những cam kết ràng buộc chắc chắn nhưng đó phải dựa trên sự tự nguyện.
Đức Phật thường khuyên răn chúng ta phải gìn giữ năm giới để bảo hộ thân - tâm, bảo hộ hạnh phúc gia đình một cách trọn vẹn. Nếu thực tập gìn giữ được năm giới này thì chắc chắn gia đình sẽ ấm êm.
- Việc không sát sanh, có nghĩa là sẽ bảo hộ mạng sống của người và loài khác, từ đó không tạo nhân chia lìa cho gia đình người khác, vật khác.
Theo luật nhân quả, với nhân lành không gây chia rẽ cho ai thì gia đình bạn cũng sum vầy.
- Không tham lam, tức là việc không lấy của người. Vì thế, những vật không phải của mình thì không lấy. Bạn tham lam muốn lấy mọi thứ về mình thì cuộc sống trả lại cho bạn điều tương tự. Khi bạn bỏ được thói này thì đối phương cũng sẽ chẳng thể tham lam, muốn “phòng nhì, phòng ba”.
- Tránh xa sự tà dâm: Là để chúng ta không đuổi theo dục vọng, dành thời gian của mình cho sự nghiệp và tương lai. Hơn nữa, đó là bí quyết để giữ gìn hạnh phúc gia đình. Nếu người phụ nữ và đàn ông ai cũng có ý thức về việc này thì chắc chắn sẽ hạn chế việc ghen tuông.
- Không nói dối cũng là nhân lành cho quả tin tưởng, để người ta không hồ nghi mình, dẫu mình trong sạch.
- Không uống rượu hoặc sử dụng chất ma túy cũng vậy. Rượu vào không kiềm chế được, ma túy sử dụng một lần có thể gây nghiện và trượt dài trong vòng xoáy của nó mà không biết bao nhiêu gia đình phải nát tan.
Biết giữ gìn phẩm hạnh của mình thì từ đó, trí tuệ, lòng từ bi sanh khởi, sẽ biết quán chiếu được phải trái, biết lắng nghe và biết hành xử đẹp với cuộc đời, với người mình thương yêu.
Vì hiểu tình thương là gốc của hạnh phúc nên mình sẽ chế tác tình thương chân thật, không tính toán, không chiếm hữu… Vì hiểu rằng thương yêu cần phải hiểu người thương, hiểu bản thân mình hơn thì mình sẽ biết lắng nghe thật sâu, biết hài hòa lối sống của mình với người thương, biết tha thứ, biết bao dung, biết nâng đỡ …
Phật chỉ cách hóa giải ghen tuông
- Nói lời dịu dàng
Khi kết hôn, cuộc sống màu hồng không còn nữa, những thói hư tật xấu của đôi bên được bộc lộ ra, kết quả sinh ra nhàm chán và cảm thấy bạn đời thật đáng ghét. Kinh Vô Lượng Thọ từng nói đến điều này: “Thói tà hiện ra, vợ mình đáng ghét, đi lại ngoại tình”. Từ những điều này cộng thêm những khúc mắc nhỏ giọt dần dần khiến chiếc bình “hôn nhân” ngày càng chảy tràn. Nếu không tìm cách vá lại thì sớm hay muộn chiếc bình cũng sẽ vỡ tan.
Khi đó, hãy nhớ nói lời dịu dàng, Đức Phật dạy: “Người nói lời dịu dàng, nét mặt tươi vui sẽ không xảy ra bất hòa”. Đây là yếu tố quan trọng trong đời sống tinh thần của vợ chồng.
Khi đối phương phạm sai lầm, khi chúng ta muốn góp ý với họ phải tế nhị, đừng nói thẳng, nên nhẹ nhàng trao đổi với nhau, đưa ra ý kiến thì họ mới khâm phục. Còn như bạn đời có ưu điểm thì mình phải tán thưởng và khen ngợi một cách chân thành. Sự cảm thông là điều rất quan trọng trong đời sống vợ chồng. Nếu như cả hai không có sự cảm thông mà luôn chỉ trích, phê bình lẫn nhau, sắc mặt luôn hiện vẻ giận dữ, thì chúng sẽ là viên đá ngầm làm rạn nứt tình cảm.
- Nhẫn nại
Vợ chồng sẽ có những lúc hục hặc, làm gì có chuyện khi nào cũng trong ấm ngoài êm. Nếu như cả hai không Nhẫn nại với nhau cũng dẫn đến tranh cãi, dễ xảy ra đổ vỡ, đó là nguyên nhân dẫn đến ngoại tình, ghen tuông. Nhưng muốn nhẫn nại thì phải tu tâm. Khi chồng nổi giận cho dù vợ có lý do chính đáng cũng phải tạm thời nhường chồng, không nên tranh luận. Nếu cần thì nên tạm lánh, đợi đối phương dịu lại thì nói chuyện sẽ tốt hơn. Ai nhường ai không phải vì yếu thế khuất phục mà sự thật là muốn cho gia đình yên ổn. Đây là nghệ thuật sống trong đời sống vợ chồng giữa cương với nhu.
Trong hôn nhân đích thực, người này thường nghĩ tới người kia, hơn là nghĩ tới chính mình. Chồng hay vợ không ai trên ai - người này bổ sung, bù đắp cho người kia vì hôn nhân là một sự hợp tác bình đẳng, biểu lộ sự hòa nhã, rộng lượng và quan trọng hơn hết là sự hy sinh.
Xem thêm: 45 lời Phật dạy về lời nói không biết dễ phạm lỗi khiến bản thân hối hận
Trong gia đình chỉ nên nuôi dưỡng tình yêu thương, sự tôn trọng. Đừng để những xung đột âm ỉ và lời nói làm đắng lòng nhau tồn tại.
- Có lòng vị tha
Hãy học cách để giữ tâm từ - bi - hỉ - xả, buông xả, tinh tấn, khâm nhẫn và hành tập đời sống vị tha dấn thân để góp phần kiểm soát tâm xấu này. Chỉ có lòng vị tha sẽ giúp ta hạnh phúc hơn, thông cảm với tha nhân cũng chia sẻ với mình thân phận con người trong một thế giới chung.
Phật đã dạy rằng: Ở đời có hai hạng người mạnh mẽ; một là người không bao giờ phạm lỗi - Thánh nhân, hai là người phạm lỗi và biết sửa lỗi.
a) Đối với người vợ: thà rằng có người chồng không trung thành còn hơn là có người chồng hay ghen. Vì người chồng không trung thành còn có thể giữ được hạnh phúc với vợ. Còn người chồng hay ghen sẽ luôn biến gia đình thành Hỏa Ngục.
Tham khảo: Lời Phật dạy về cách chọn vợ: Ai sẽ giúp gia đình hạnh phúc đong đầy?
b) Đối với người chồng: người vợ càng ghen càng không thể nào sửa đổi được người chồng, mà trái lại còn gây ra những cảnh hỗn loạn mà kết cuộc là đầu độc đời sống chung cho đến tiêu diệt hoàn toàn.
