Lời Phật dạy về giá trị con người đáng để chúng ta phải suy ngẫm hàng ngày
(Xemsomenh.com) Trong cuộc sống hiện đại, con người thường xuyên so sánh bản thân với người khác, tìm cách xác định vị trí của mình trong xã hội. Thế giới này rộng lớn, và để cảm thấy có ý nghĩa, chúng ta thường dùng những thước đo như nhan sắc, tài năng, tiền tài, địa vị để đánh giá giá trị của mình. Tuy nhiên, liệu những yếu tố bên ngoài này có thực sự là những thứ quan trọng nhất trong cuộc đời? Liệu chúng có thể định đoạt được giá trị thật sự của một con người? Đức Phật đã chỉ ra rằng giá trị đích thực của mỗi con người không nằm ở những thứ phù du ấy, mà ở những phẩm hạnh nội tâm, những hành động thiện lành và sự tự giác.
Phật dạy rằng giá trị của con người không phải được đo lường qua những gì họ sở hữu, mà là qua tâm hồn và hành động của họ. Những người sống với tâm từ bi, trí tuệ, và biết giữ gìn đạo đức mới là những người có giá trị đích thực trong mắt Phật. Trong khi thế gian có thể đánh giá một người qua vẻ bề ngoài hay tài sản vật chất, thì Phật giáo nhấn mạnh rằng, giá trị thực sự đến từ việc chúng ta sống đúng với đạo lý, biết tu tâm dưỡng tánh, và góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn.
Một trong những lời dạy sâu sắc của Đức Phật về giá trị con người là: "Con người không phải là những gì họ sở hữu, mà là những gì họ cho đi." Việc làm thiện, sự giúp đỡ người khác mà không mong cầu lợi ích riêng, và lòng từ bi vô bờ bến mới là thước đo chân thực của giá trị. Chính vì vậy, Phật dạy rằng mỗi người cần phải tìm kiếm sự bình an trong tâm, thay vì tìm kiếm hạnh phúc ngoài thân. Khi chúng ta sống chân thành, lương thiện và có đạo đức, chúng ta sẽ tự động nhận được sự tôn trọng và kính trọng từ người khác, dù không cần phải tranh giành hay so sánh.
Thế giới bên ngoài có thể thay đổi, nhưng giá trị thật sự của con người nằm ở sự tự nhận thức và trưởng thành trong tâm hồn. Khi chúng ta hiểu rõ giá trị của bản thân từ bên trong, chúng ta không cần phải lo lắng về những thước đo của thế gian, mà sẽ sống an nhiên, hài hòa và có ích cho cộng đồng.
1. Giá trị đích thực của con người
Con người khi tồn tại trên cuộc đời cần khẳng định bản thân, tìm ra mục tiêu và giá trị cuộc sống cho chính mình. Trong vài chục năm nhân sinh ngắn ngủi, ai ai cũng nỗ lực để tìm ra thước đo mà mình mong muốn, từ đó phấn đấu để hoàn thiện bản thân theo chiều hướng tốt đẹp hơn. Người tìm ra mục đích đúng thì hướng đi sẽ đúng, người xác định mục đích chưa chính xác sẽ mắc sai lầm trên đường đời.
Có người coi nhan sắc là thước đo nên ra sức làm đẹp, ra sức phẫu thuật thẩm mĩ để mình rạng rỡ hơn, hoàn hảo hơn. Theo đuổi cái đẹp không xấu, nhưng cái đẹp chân chính là cái đẹp phù hợp với thời gian. Con người già đi thì dung nhan cũng theo đó mà thay đổi, không một ai có thể mãi mãi tuổi 20 nên thước đo này chỉ là nhất thời phù phiếm.
Có người tin tưởng rằng tiền tài là giá trị quan hữu hình nhất, song tiền chỉ là công cụ, nhiều tiền sẽ làm được nhiều việc nhưng có rất nhiều thứ không mua được bằng tiền. Ví như tình bạn chân thành, tình yêu sâu sắc, tình thân ấm áp, hay trí tuệ, sự lương thiện,… đều không thể trả giá bằng tiền. Con người trên thế giới này sống với nhau, không sống với tiền.
Có người lại hướng tới địa vị, danh vọng và người càng ở vị trí cao thì càng có giá trị. Sai lầm, với người con thì người cha người mẹ có giá trị hơn là chủ một công ty lớn; với người đau khổ thì người có thể sẻ chia an ủi có giá trị hơn một lãnh đạo cao cấp. Bạn giỏi giang thành công chưa chắc đã là người có giá trị.
Vậy thang đo chân chính trên đời này là gì? Lời Phật dạy về giá trị con người nhấn mạnh tầm quan trọng của đức hạnh, phẩm chất đạo đức cao đẹp. Nhan sắc phai tàn, tiền tài lúc có lúc không, địa vị không theo tới suốt đời, chỉ có phẩm hạnh là thuộc về mình, được bồi đắp và nâng cao hàng ngày, dù già hay trẻ, giàu hay nghèo, quyền cao hay thường dân đều không ảnh hưởng.
Lời phật dạy, người có đức hạnh thì nhan sắc không tầm thường, bởi Tâm sinh tướng, tướng mạo thể hiện thái độ sống, khí chất toát từ nội tâm ra bên ngoài. Người có đức hạnh thì tiền tài không thiếu bởi lương tri tạo ra vật chất, cảm thấy đủ tức là đủ, tiêu đồng tiền chân chính không phải lo sợ mất ăn mất ngủ. Người có đức hành ắt có chức vị, ít nhất là chức vị trong lòng những người xung quanh, được kính trọng và yêu mến.
Con người gắn kết với nhau từ lương tâm, từ những thấu tình đạt lý, từ tình cảm. Đó là mối dây bền vững nhất, chắc chắn nhất, tuy mỏng manh nhưng lại vô cùng dẻo dai.
2. Phương pháp đạt được giá trị
Giá trị của một người có sẵn từ khi sinh ra bởi “nhân tri sơ, tính bản thiện”, lòng thiện chính là giá trị cao nhất, nguyên bản nhất. Qua ngày tháng, từ lòng thiện bồi đắp thêm các đức hạnh tốt đẹp khác để ngoài thiện còn có trí, có dũng, có tín, có nghĩa, có lễ,…. Và chung quy lại, Phật dạy về đức hạnh chính là dạy về cách trưởng thành đúng hướng.
Sự thông thái là món quà lớn nhất mà tự nhiên ban tặng cho loài người mà rất nhiều người đã không biết nhận lấy nó. Muốn có sự thông thái phải chịu khó học tập, càng học hỏi nhiều càng tích lũy được nhiều kiến thức con người càng hiểu biết, mở mang, nhận ra đâu là đúng và đâu là sai.
Người có đức hạnh sẽ có trí tuệ, cao hơn một bậc so với người vô minh. Người đau khổ nhất là người thiếu đức hạnh, người nghèo khổ nhất chính là người vô minh. Khi trong đầu không có kiến thức, trong lòng không có thiện lương, trong người không có dũng khí thì sự tồn tại trên đời chỉ khiến bản thân chán nản, người khác không nhìn nhận mà thôi.
Lời Phật dạy về giá trị con người không hô hào bất cứ ai phải khẳng định mình một cách to tát phô trương mà chỉ cần tự răn mình, tự sửa mình, tự tu tập và hướng tới những giá trị chân chính thì dù không lên tiếng tất cả mọi người cũng đều phải quan tâm tới sự có mặt của mình.
